El Nino a sprawa światowej ekonomii

DISCLAIMER: Drogi Czytelniku. Jeśli masz problemy ze stanami lękowymi, depresją i podobnymi to NIE CZYTAJ DALEJ. Serio. Poszukaj pomocy, wśród przyjaciół, rodziny i profesjonalistów i dopiero potem wróć. Tekst jest ważny i prawdziwy, ale dla rozumienia i wyciągnięcia prawidłowych wniosków należy mieć odpowiedni poziom odporności psychicznej.

Właśnie minęły pierwsze miesiące nowego cyklu El Nino. Już są znane zagregowane dane dotyczące temperatur i myślę, że to pozwala z całkiem sporą dozą prawdopodobieństwa nieco określić trendy i przyszłość.

Dla zrozumienia całego tekstu, najpierw trzeba wyjaśnić co to jest oscylacja pacyficzna. Otóż są to naprzemienne fazy w których ciepło się akumuluje w wodzie na obszarach centralnego Pacyfiku i rozładowuje. Faza rozładowywania tego ciepła nazywa się El Nino, od tego, że w okolicach Bożego Narodzenia (przyjścia Dzieciątka, czyli El Nino) w Peru występują wyjątkowo ulewne deszcze. Później klimatolodzy odkryli dalsze powiązania i można powiedzieć, że to wpływa na temperatury i opady na praktycznie wszystkich obszarach tropikalnych i subtropikalnych świata. A na średnią temperatur na całym świecie. 

Druga faza, którą nazwano La Nina (Dziewczynka), dla jakiejś symetrii, polega na tym, że tam gdzie było mokro, teraz jest sucho i odwrotnie, a ocean tymczasowo akumuluje więcej ciepła niż może to robić długoterminowo. Więc średnie temperatury Ziemi mogłyby spadać. Oczywiście mogłyby, gdyby nie emisje przemysłowe. 

Więc mamy sytuację taką, że La Nina spowalnia wzrost temperatur i chaosu klimatycznego, a El Nino go przyspiesza. I to też sporo zależy od siły i długości tych zjawisk. Kolejne ich cykle nie są sobie równe, ani siłą ani długością trwania, a pomiędzy jeszcze jest faza neutralna, która też może trwać. I każde takie zjawisko może zachodzić od kilku miesięcy do 3, a nawet 4 lat. A wraz ze wzrostem ilości energii w obiegu na naszej jedynej planecie, wzrasta też ilość niestabilnych zjawisk i konieczności jej rozładowania, więc faza neutralna staje się coraz mniej znacząca, a siła El Nino i La Nina wydaje się rosnąć.

Tu dochodzimy do mało zabawnego wykresu:

Co jest istotne, faza La Nina się skończyła około marca 2023 roku. I jak widać od wtedy, jeszcze w fazie "zimnej" średnie temperatury były w okolicach rekordowych w historii pomiarów. Ale nie rekordowe. Już w fazie neutralnej, przejścia pomiędzy jednym a drugim, temperatury zaczęły bić kolejne rekordy. Obecnie, w fazie El Nino, słabego jak na razie, wykres temperatur nie tylko mocno odstaje, ale wygląda jakby był z zupełnie innej lokalizacji.

Ten z początku obecnego roku jest w ogóle niepodobny do niczego.

Rok 2023 był pierwszym rokiem, kiedy średnie temperatury dla całej planety były wyższe o więcej niż 1,5 C względem epoki przedprzemysłowej. Przypomnę, że te 1,5 stopnia, to granica, którą uznaje się za próg powyżej którego mamy bardzo małą szansę na uniknięcie chaosu żywnościowego i ekonomicznego. Inaczej mówiąc, oficjalnie, od 2023 mamy na to marne szanse.

Drugim progiem, wynikającym z w miarę solidnych szacunków naukowców i powszechnie akceptowanym jest ocieplenie o 2 C. Jeśli to trwale przekroczymy, to właściwie nie ma szans na utrzymanie w komplecie i całości obecnej cywilizacji przemysłowej. 

I jeśli spojrzymy na to, że zeszły rok, który można bardziej określić jako neutralną fazę oscylacji pacyficznej, już przekroczył 1,5 C, to prawda wygląda raczej tak, że ten próg jest nie tylko nie do obrony, ale można go już uznać za trwale przekroczony.

Obecne pytanie brzmi jak bardzo się zbliżymy do 2 C w aktualnej fazie El Nino, jak długo ona potrwa i jak bardzo zdemoluje ekonomicznie i społecznie świat. 

To są pytania na które nie znamy odpowiedzi w sensie dokładnych wielkości i dat. Ale znamy odpowiedź ogólną- będzie coraz gorzej, bo już za to już jest zapłacone. Emisjami przemysłowymi i destrukcją ekosystemów.

I można pokusić się o pewne przewidywania. Z tego co widać z danych na wykresie- w tym roku lub przyszłym mamy realną szansę zbliżyć się do 2 C ocieplenia, chyba jeszcze nie przekroczyć. To oznacza naprawdę dużą skalę nieurodzajów dookoła świata, solidny wzrost cen żywności i chaos polityczny w biedniejszych krajach. 

Pytanie ile potrwa. System jest mniej- więcej bez trudu w stanie przetrwać rok nieurodzaju i z trudem i trzaskami dwa. Na trzy złe lata infrastruktura nie jest przygotowana właściwie nigdzie, ani na poziomie lokalnym, ani światowym.

Dla pokazania przykładu: Urugwaj to jest kraj gdzie roczne-dwuletnie ostre susze czasem występują, infrastruktura ogólnie jest bardzo solidna i zarządzana w odpowiedzialny sposób, a wielkość populacji jest wręcz znikoma w porównaniu do wydolności ekosystemu. W nawet w takim miejscu, w zeszłym roku, trzecim roku fazy La Nina po prostu zaczęło brakować słodkiej wody pitnej, z kranów w Montewideo leciała słonawa. I naprawdę mówimy o miejscu, które jest prawie jak stworzone do przetrwania najcięższej fazy kryzysu. Wszędzie indziej wyzwania będą znacznie większe, a narzędzia do poradzenia sobie z nimi zwykle znacznie gorsze.

Więc ja obecną sytuację oceniam tak:

Jeśli obecna faza El Nino nie będzie bardzo słaba (a prawdopodobnie nie będzie, z tego co już widać), to jej długość będzie wyzwaniem na skalę utrzymania cywilizacji. Obecny rok będzie zły. Ale jesteśmy w stanie go przetrwać. W 2025 części tych zapasów już nie będzie. I w wielu miejscach na świecie rozpocznie się chaos. Jeszcze większy chaos, znaczy. Jeśli faza El Nino będzie nadal trwała w 2026 to już należy spodziewać się wszystkiego. A konkretnie masowego głodu i migracji. 

Oczywiście czasu trwania El Nino nie znamy. Bardziej prawdopodobny jest 2-letni. Z tymże to jest dobra wiadomość tylko w znaczeniu kopnięcia puszki w dół ulicy. Bo potem przyjdzie La Nina, zamaskuje na rok, dwa, trzy, wzrost temperatur i w następnej fazie El Nino się po prostu już nie będziemy mieli jak pozbierać. 

I to znaczy dokładnie to- myślę, że w następnym El Nino, obecny system przemysłowy i ekonomiczny będzie już nie do utrzymania. Może jeszcze chwilę działać, zjadając własny ogon. Coś jak gospodarka PRL lat 80-tych. Ale będzie musiał się zreformować i zredukować. Na skalę światową. 

O jakiej dacie mówimy? Zależy od czasu trwania aktualnych faz. Jeśli obie będą 2-letnie, to następne EL Nino rozpocznie się w 27-28 roku. Jeśli obie będą 3- letnie, z neutralną pomiędzy, to następne El Nino będzie w 2030 roku. 

Ale sytuacja już jest jasna. czyste dane klimatyczne pokazują, że następna dekada praktycznie musi być ciągłym kryzysem. Z falami głodu, epidemii i wojen. 

Cóż, nie brzmi to zbyt optymistyczne, ale ja zdecydowanie wolę wiedzieć, rozumieć, mieć jakiś plan i go realizować, niż dać się zaskoczyć jak drogowcy zimie.