Perspektywy Rosji i jej armii

 Rosyjska gospodarka ma się... zawałowo. Trzeba przyznać, że znakomite zarządzanie obrotem pieniądza przez bank centralny i ministerstwo finansów sprawiło, że jeszcze nie ma tam całkowitego zatrzymania obiegu gospodarczego ani wysokiej inflacji. I mówię to bez ironii, ośrodki zarządzające rosyjskimi finansami są absolutnie wyjątkowe i wybitne. Ale to nie ma wielkiego znaczenia. Jak mówili klasycy, "ch.. chrzanu nie ukopiesz". I tutaj też nawet najlepsze zarządzanie finansami nic nie pomoże jeśli w całej gospodarce jednocześnie załamuje się produkcja, kurczy konsumpcja i praktycznie zamierają inwestycje. 

I żadne zaklęcia na to specjalnie nie pomogą, za to parę dostępnych i wydedukowanych liczb jest bardzo ciekawych.

Dla pokazania wiarygodności- teoretycznie produkcja samochodów osobowych spadła o trochę ponad 70%. Co jest oczywistą bzdurą, bo żadnej produkcji samochodów w Rosji już nie ma. W ogóle żadnej produkcji pojazdów nie ma, a jeśli jeszcze ewentualnie jest to i tak wkrótce nie będzie. Z bardzo prostego powodu- w Rosji nie produkuje się kulek do łożysk i jest to rzecz objęta embargiem, wygląda na to że całkowicie skutecznym. A bez kulek nie ma łożysk kulkowych, a bez łożysk najbardziej skomplikowanym pojazdem który można zbudować jest wóz do konnego zaprzęgu. OK, lokomotywy parowe właściwie też budowano na ślizgowych. Bo żadnego silnika też się nie da zbudować, ewentualnie maszynę parową. Najbardziej zaawansowany technicznie pojazd bez łożysk tocznych to były parowozy z lat 30-tych XX wieku. Choć i tam takie łożyska by sporo pomogły.

Oprócz tego nie ma narzędzi i serwisu maszyn. W skrócie- jakikolwiek przemysł w Rosji już przestał istnieć lub jest na to skazany z braku części zamiennych i serwisu. Z drugiej strony mamy niepewność i właściwie panikę w gospodarce i wstrzymanie każdej konsumpcji, którą się da wstrzymać. 

Ale jest jeszcze jedna gałąź gospodarki, gdzie statystyki nie pokazują większego problemu- to jest budowlanka. Wydaje się to paradoksalne, ale przestaje takim być jak sobie przypomnimy jak wygląda klimat w Rosji i to że sezon budowlany jest raczej krótki. Budowy muszą być, i są zaplanowane tak, aby mokre prace na zewnątrz zamknąć w kilku ciepłych miesiącach. To planuje się wcześniej, konktraktuje wszystko czego potrzeba i ściga się z czasem aby zamknąć przed przymrozkami. Czyli przy budowlance mówimy o rzeczach, które zostały zaplanowane i rozpoczęte przed wojną i do teraz, z przyczyn technologicznych nie mogły być przerwane. Teraz mogą. I będą. Może część budynków się będzie wykańczać w zimie, ale inne pozostaną takie jakie są. Za to planowanie nowych budów w zimie się nie odbędzie, bo i nikt ich nie rozpocznie w przyszłym roku. Tak po prostu. I dopiero wiosną będzie widać prawdziwy stan rosyjskiej budowlanki. Zgaduję, że taki sam jak produkcji samochodów. I to będą kolejne miliony bezrobotnych. I to takich, którzy już nie będą mieć dokąd pójść, bo i gdzie można iść w kraju, w którym właśnie padła w całości nawet budowlanka?

Ludzie już oszczędzają na czym się da, wydatki na żywność spadły o 10%. Oczywiście to nie jest spadek liczony w kaloriach, a w wartości, po prostu zaczęto omijać droższe półki. 

Jednak najciekawsze z tych danych to info, że wydatki na komórkowe rozmowy telefoniczne spadły o 2% a na transmisję danych o 2,5%. Wydaje się niewiele, ale spójrzmy na to inaczej- telefony i rozmowy są tanie. Na tym oszczędza się dopiero jak jest się całkowicie przyciśniętym do ściany i to raczej jak operator odetnie telefon. 

Za to są kategorie ludzi, którzy nie rozmawiają przez telefony. Na przykład dlatego, że nie żyją. Albo są za granicą. I tu możemy spróbować porównać liczby. W Rosji rok temu było prawie dokładnie 100 mln abonentów telefonów komórkowych. 

Załóżmy, że jednak te 2% to nie jest dobrowolne ograniczanie liczby rozmów a zwyczajny ubytek abonentów. Jak go wytłumaczyć? To by dawało 2 miliony ludzi. To przecież niemożliwa liczba. 

Jak się przyjrzałem, to byłem zaskoczony, że właściwie liczby się składają w logiczną całość. Pierwsza, to oczywiście naturalny spadek liczby ludności. Ale na używanie telefonów komórkowych on akurat może mieć mniejszy wpływ. I wygląda na to, że podstawowe dane demograficzne są z lekka skręcanie przez rosyjski rząd, więc i tak nie znamy skali. Drugą rzeczą jest powrót migrantów zarobkowych, głównie do Azji Środkowej. I skali tego także nie znamy, być może jeszcze nie jest ona tak znaczna. Oni i tak nie mają do czego wracać, a jakaś prosta praca jeszcze w Moskwie istnieje.

Teraz dochodzimy do ciekawszych liczb. Gdzieś pod 100 tysięcy nie żyje, zginęło na wojnie. To zupełnie proste. Ja wiem, że nawet ukraińska armia podaje mniejszą liczbę, ale cały czas twierdzę, że dane ZSU są zaniżone, bo oni podają tylko w miarę prawdopodobne straty frontowe, do tego dochodzą wypadki, dodatkowi zabici w ostrzale, działalność partyzantów, etc. I tych strat codziennie przybywa. Rannych jest co najmniej 5/4 tego (zakładając średniowieczną opiekę i ewakuację medyczną) do 4x (zakładając zachodnie standardy- co jest bzdurą). I trudno określić w jakim stopniu ranni zmniejszają ilość połączeń telefonicznych.

Następnie- w Rosji zmobilizowano w niby-mobilizacji (ogólnokrajowym "zachęcaniu" do rozpoczęcia służby kontraktowej) od marca do sierpnia około 100 150- tysięcy. Trudna do ustalenia liczba, z całą pewnością mniejsza niż liczba zabitych i rannych. Oni również będąc na froncie znikli z sieci. Następnie przyszła już oficjalna moGilizacja. Oficjalnie 300 tys mężczyzn. Nieoficjalnie wiemy, że wszystkie oficjalne informacje w Rosji są kłamstwem, a jeśli nie są to przez zwykły zbieg okoliczności, że wymyślona informacja przez przypadek pokryła się z rzeczywistością. Ale na szczęście paru mądrych ludzi porównało ilość ślubów z przeciętną i na tej podstawie wyliczyli 491 tys zmobilizowanych. Zapewne był w tym jakiś błąd, pomimo bardzo sprytnych sztuczek statystycznych, więc przyjąłem 500 tys bez dalszego zastanawiania się. I tak zasadniczą kwestią jest trafienie w rząd wielkości, a nie aptekarska dokładność.  

Następną pozycją są ci którzy wyjechali. Czy to zaraz po inwazji, czy to po ogłoszeniu mobilizacji. Rozrzut szacunków jest ogromny, od 250 do 1300 tysięcy. I co gorsza nie znaleziono jeszcze żadnych danych skąd można to wiarygodnie podsumować/oszacować. Wikipedia w artykule o tejże emigracji podaję liczbę 900 tys i tej się będę trzymać, wygląda względnie prawdopodobnie. 

W takim razie mamy pewien zestaw, w tysiącach:

100 - zabici

150 - ranni

150 z cichej mobilizacji

500 z oficjalnej mobilizacji

900 uciekło za granicę.

Razem: 1.800 miliona. Niekoniecznie oni wszyscy zrezygnowali z używania telefonów, ranni po powrocie zapewne chcą ich używać i wrócić do zwykłego życia, na ile ich stan pozwala. Ale rosyjska armia przynajmniej usiłowała odbierać telefony wysyłanym na front, ci którzy wyjechali też rosyjskie niekoniecznie już używają.

Więc moja konkluzja jest taka: własnie dane o przychodach operatorów komórkowych są dobrym proxy dla stanu rosyjskiej armii, mobilizacji i emigracji. Być może, skoro spadek jest trochę większy niż te 1,8 miliona, który by wynikał ze skali mobilizacji i ucieczki przed nią, to pokazuje nam wielkość reemigracji do Azji środkowej? A może jest tak, że jednak ten spadek jest nieco większy bo wyjechali przede wszystkim ci nieco zamożniejsi, którzy mogli sobie już wcześniej pozwolić na trochę swobodniejsze korzystanie z telekomunikacji?

Tak czy inaczej, wygląda na to, że podane wyżej liczby się mniej- więcej zgadzają. I to też oznacza, że to własnie około 1,5-2 mln ludzi to jest skala strat dla rosyjskiej gospodarki i społeczeństwa. W olbrzymiej większości mężczyzn, w całości w wieku produkcyjnym, w większość na początku drogi zawodowej (z wyjątkiem meneli i alkoholików z późnych etapów "cichej" mobilizacji). 

To możemy porównać do liczby 6,5 mln, czyli całkowitej liczby mężczyzn w Rosji pomiędzy 20 a 30 rokiem życia. A w grupie 20-50 jest jeszcze wielokrotnie więcej. Więc teoretycznie jak na razie wojna dotknęła niewielką część. Ale- to byli ludzie przypadkowo wyrwani z produktywnej gospodarki. I spowodowali dziury, którą nie tak łatwo będzie zasypać. Bo zauważmy, że to nie była sytuacja w której wyjechało 2 mln ludzi, którzy akurat nie mogli się odnaleźć w społeczeństwie- byli bezrobotni czy oczekiwali czegoś innego i wyjechali gdzie mają lepsze perspektywy. Nie, część wylądowała na wojnie, a większość przed nią uciekła, całkowicie niezależnie od pozycji i udziału w dotychczasowej rosyjskiej gospodarce. Sądzę, że np. branża IT jest zdemolowana nie do odbudowy. Być może inne też.