Jak (nie) walczyć z powodzią

 W filozofii otaczającej niektóre ze wschodnich sztuk walki kładzie się duży nacisk na wykorzystanie siły przeciwnika do pokonania go, a w pierwszym stopniu takie używanie własnej pozycji i siły, aby nie znaleźć się na głównej linii ciosu. Co jest w zasadzie dobrą ogólną regułą życiową. I można powiedzieć, że takie zasady przyświecają też urugwajskiej ochronie przeciwpowodziowej.

Znaczy jak właściwie w ochronie przeciwpowodziowej miałoby się wykorzystywać siłę powodzi? To nijak. Ale można wybrać jako centralny punkt takiej polityki po prostu oddanie wodzie terenów, które chce. I przeniesienie miast gdzie indziej. Niezupełnie całych miast i niezupełnie tak bardzo gdzie indziej. 

Po prostu w Urugwaju najpierw zrobiono stosowne symulacje powodzi w warunkach zmian klimatycznych spowodowanych ociepleniem. Z tych symulacji wyszło, że niektóre dzielnice miast nad rzeką Urugwaj będą regularnie zalewane. I na podstawie tych analiz podjęto decyzję, że taniej i lepiej będzie po prostu przenieść te dzielnice, niż budować jakieś wały, czy inną inżynierię ochronną. I to był punkt wyjścia. Następnie oznaczono te tereny w planach zagospodarowania przestrzennego jako zalewowe i można tam budować tylko rzeczy, które nie będą wymagać ewakuacji w razie powodzi. A najchętniej władze chcą to po prostu zmienić w parki, boiska i tym podobne.  

To przenoszenie dzielnic odbywa się na podstawie porozumień rządu z samorządem, gdzie samorząd ma zapewnić uzbrojone działki wyżej w mieście, z naciskiem na zachowanie spójności tkanki miejskiej. Oraz bezpłatne usługi architektów (którzy tu pełnią też funkcję podobną do kierownika budowy) i jakieś inne usługi o charakterze lokalnym. Państwo zapewnia finansowanie. Które jest różne w zależności od sytuacji finansowej danego gospodarstwa domowego. Wydaje mi się, że minimum to bardzo nisko oprocentowany kredyt (może 0%) na materiały budowlane + darmowy projekt. Ewentualnie potrzebną resztę zapewniają zasiłki o charakterze socjalnym, jeśli kogoś nie stać nawet na spłatę takiego kredytu i rodzina nie jest w stanie zorganizować sobie sama robocizny. 

Zauważmy, że te obciążenia są podzielone w taki sposób, że każdy- państwo, samorząd i zainteresowani, muszą dorzucić to, co jest im relatywnie najłatwiej zorganizować: samorząd- grunty, państwo- pieniądze i ogólne know-how organizacyjne, a ludzie- swoją pracę. Oczywiście po relokacji ludzie muszą po prostu oddać te domy, które są położone na terenach zalewowych, one są burzone i zamieniane w parki, etc. 

I to działa, przeprowadzono już coś koło 30 takich relokacji, po 50-100 rodzin każda. Nie wszystkie dotyczyły terenów zalewowych, niektóre niezdrowych do życia z innych powodów. Ale zauważmy o jakich tu liczbach mówimy. Pozornie małych, max 3000 rodzin. Tylko to oznacza powiedzmy 12 tys. osób, w kraju o populacji 10x mniejszej niż Polska, o dość podobnym poziomie zamożności, tylko bez dotacji unijnych. Dla miarodajnego porównania powinniśmy mówić o pełnej relokacji z budowa nowych mieszkań/domów 120 tys. osób, w polskich realiach roku powiedzmy 2002. 

Albo ujmując to inaczej- wybudowanie nowych mieszkań dla wszystkich poważnie poszkodowanych powodzią z 1997 roku. Nie komercyjnie, z 30 letnim kredytem, tylko jakoś rozsądnie dzieląc koszty pomiędzy rodziny, państwo i samorządy w taki sposób, że każdego poszkodowanego byłoby na to stać. 

Brzmi jak całkowita abstrakcja i bajka o żelaznym wilku? Tak, wiem. Zrobienie czegoś na tym poziomie planowania państwowego Polsce to jest scenariusz tak absurdalny, że ledwo potrafiłem to napisać w bądź co bądź poważnym tekście. I dobrze wiem, że minęło prawie 30 lat, tereny zalewowe są dalej zabudowywane, kto się prywatnie ubezpieczył ten coś tam dostanie, solidarność sąsiedzka jakoś działa, a kogo nie stać na przeprowadzkę ten będzie zalewany. Coraz częściej, ale to oczywiście nie ma nic wspólnego ze zmianami klimatycznymi, bo to jest kontrowersyjny temat i dzieli Polaków, a tu trzeba razem walczyć z powodzią. Czy coś innego, podobnego.

Zmieniając temat- właśnie przyjechałem do Polski, po wielu latach nieobecności. Wszyscy mówili, że ładnie wygląda. I w istocie, muszę przyznać, że bardzo ładnie pomalowano ten karton. W uśmiechnięte słoneczka. Ale chyba przy tej operacji trochę rozmiękł. 

A jeśli się komuś wydaje, że jednak jest w jakimś stopniu dobrze, to mam pytanie- czy to "dobrze działające państwo" będzie w stanie podjąć działania, które zapobiegną szkodom w następnej powodzi. I czy najpierw w ogóle będzie oszacowane ryzyko takiej powodzi z uwzględnieniem przyszłego klimatu. W miarę wszyscy znamy odpowiedź. Prawie całe elity polityczne negują teorię, że przyszły klimat będzie inny niż dzisiejszy. Co jest w sumie całkowicie absurdalne, zważywszy na to, że każdy premier 3 RP widział i pamięta śnieg leżący bez przerwy od listopada do lutego. 

Prawdziwe planowanie przestrzenne i spójna urbanistyka jest zagrożeniem dla obecnego polskiego modelu deweloperki, więc tego też nie będzie. Szczerze, smutne to wszystko, bo te szybsze i z działającym ogrzewaniem pociągi i ładnie pomalowane bloki całkiem fajnie wyglądają. Tak samo jak to, że w ogóle można kupić ogórki kiszone, i to w każdym sklepie.

Oczywiście doskonale wiem, że Polska nie może funkcjonować całkowicie sprawnie na każdym polu, bo budżet nie jest z gumy, gospodarka ma możliwości jakie ma, a do czasu dekolonizacji i deimperializacji Moskwy to zbrojenia są i muszą być priorytetem.  Zbrojenia, a nie polityka mieszkaniowa, ochrona zdrowia, etc. Taki mamy klimat.

P.S.

Jestem w Polsce. W zależności od dostępnego czasu można mnie zobaczyć na żywo, umówić się na spotkanie. W interesujących mnie przypadkach mogę też wygłosić wykład, uczestniczyć w większym spotkaniu lub coś napisać. 

Głównym tematem są perspektywy które Urugwaj może oferować dla mieszkańców Polski i/lub biznesu. W skrócie- w Polsce są, bo muszą być armaty zamiast masła, tam armat nie potrzeba, wiec jest masło. A poza tym praktycznie zakończona transformacja energetyki, więc zalew taniego prądu dla przemysłu i parę innych, nieoczywistych rzeczy. W bardzo wielu różnych branżach są możliwe ciekawe nisze do współpracy.

Formularz kontaktowy wisi sobie na bocznym pasku, można też prosić o kontakt w komentarzach.