II RP- historia alternatywna

Kol. Kobus zadał bardzo ciekawe pytanie- co miałby robić w Polsce hipotetyczny Johny, Polak z USA, który wrócił w 1921 roku z naprawdę wielkim kapitałem. Czy rynek byłby wystarczający aby kapitał rzędu ówczesnych 500 mln dolarów polska gospodarka w ogóle wchłonęła w rozsądny sposób i czy zmieniłoby to obraz II RP w znaczący sposób. Więc- oto historia alternatywna 20-lecia:

Zaczynając od początku- trwa jeszcze wojna domowa w Rosji. Przed czerwonymi uciekają wszyscy zamożniejsi i lepiej wykształceni ludzie- to jest największa szansa. Pomimo słabości przemysłowej Rosji, był to wielki kraj i napływ uciekających z niego przemysłowców (choć już bez pieniędzy, ale z wiedzą i kontaktami), inżynierów i techników to jest gigantyczna szansa na skok cywilizacyjny. Potrzeba do tego jeszcze kapitału (to mamy) i pewnej sympatii władz (ale z tym dla reemigrantów nie było problemów).

W tej sytuacji- ściągnięcie "Białych"- absolutny warunek jakiegokolwiek sukcesu. Bez tego nie ma żadnych kadr i nic się nie uda. Na tym zresztą też można zarobić. Nasz inwestor odkupuje od rządu nadwyżki broni pozostałe po wojnie bolszewickiej, zwłaszcza rząd bardzo chętnie sprzeda nietypowe uzbrojenie i dostarczamy Białym (a i czerwonym też)na takich warunkach, że może i kasa będzie mniejsza, ale mają przekazać wszystkich schwytanych wykształconych ludzi. Przy takiej umowie wszystkie strony konfliktu będą chętnie od naszego inwestora tą broń kupować- w końcu to są dobre warunki - może się zarobi, może nie, ale grunt nie stracić. Oczywiście nie można też dopuścić do tego aby wygrali „Biali” W razie problemów trzeba pomóc komunistom. Jednocześnie trzeba Białych Rosjan zatrzymać - czyli albo marnować forsę na utrzymanie i budować "małą Moskwę"- tylko po co? To sobie sami zbudują. W tej sytuacji nasz inwestor jednocześnie uruchamia różne gałęzie przemysłu, w zależności gdzie się najtęższe głowy "złapie". Na relatywnie niewielką skalę, najczęściej wykładając całość/większość kapitału potrzebnego na uruchomienie przedsięwzięcia. Oczywiście- pomysł, że nasz inwestor działa całkowicie w zawieszeniu jest absurdalny. Ma i musi mieć dobre kontakty z rządzącymi elitami i ich przychylność. Oczywiście dla odpowiednich zysków restrykcje importowe dla dóbr przemysłowych są absolutną koniecznością. W końcu biznes to nie filantropia, a „dociągniecie” kraju do poziomu możliwości konkurowania międzynarodowego produktów przemysłowych musi trwać. Warunki prowadzenia interesów muszą być takie, aby zarabiało się na przemyśle naprawdę dobrze. W końcu też odrobina kapitału wjechała do kraju z „Białymi” , Johny ma swoich znajomych w USA, odrobina kapitału krajowego też jest. Nie sam Johny będzie sobie wszystko budował. Każda firma potrzebuje przecież kooperacji. Do tego potrzeba maszyn i kultury technicznej. Ba- w realnej II RP projektowanie nowego uzbrojenia było znacząco spowolnione przez np. brak kreślarzy w biurach konstrukcyjnych. Brakowało ich na rynku i tyle.

Gdynia i kolej- kompletne "must be" Bez tego kraj nie działa. Też natychmiast inwestor buduje na dość dużą skalę zakłady budowy wagonów i lokomotyw- czy będzie sprzedawać dla PKP, czy będzie to spółka i obejmie udziały w Kolejach Polskich S.A. to mniej istotne. Powstaje przynajmniej jedna dodatkowa linia na wschodzie ułatwiająca eksport drewna i płodów rolnych z Polesia. Rozpoczęcie licencyjne montowni, potem fabryki samochodów, zwłaszcza ciężarowych. Kontakty w USA pomogą- w dalszej perspektywie zakup całej linii masowej produkcji wycofywanego modelu, np. Ford T i TT w 1928. Wśród białych jest zapewne sporo inżynierów naftowych i petrochemików- więc to jest w miarę oczywiste, że ten przemysł się rozwinie dobrze i dość łatwo. Kapitał i istniejąca siła fachowa zapewne da jakieś raczkujące projekty ówczesnej hi-tech. Być może Sikorski (ten później od śmigłowców?).

Można przy tych zasobach śmiało założyć, że poziom uprzemysłowienia kraju w 1930 roku by był podobny/nieco wyższy niż realny w 1939. Nic wielkiego- ale jest podstawowa baza przemysłowa i kultura techniczna, krajowy kapitał, nasz inwestor ma w miarę dobre zyski z inwestycji, rynek pracy stwarza popyt na wykwalifikowanych techników i inżynierów. Eksport się ciągle opiera na surowcach, z których jest finansowany zakup maszyn, itp., ale ze znacznie lepszymi możliwościami kredytowymi niż realnie, jako- taki rynek krajowy pozwala stopniowy, ale stały wzrost produkcji i początki eksportu.

Po 1930 roku- sytuacja się zmienia, w latach 20-tych możliwy był zwyczajny handel międzynarodowy, po 1930, a zwłaszcza 1934 handel się odbywał wyłącznie na podstawie umów międzyrządowych (jak w RWPG) więc się dogadujemy- z.... Argentyną i Brazylią. Argentyna jest kompletnie odcięta od rynków światowych w tym czasie. Tylko Brytyjczycy zawarli z nimi umowę na absolutnie zbójeckich warunkach (musieli oddać kilka linii kolejowych aby tamci kupili trochę zboża. Argentynie brakuje każdego wyrobu przemysłowego, zwłaszcza stali, wagonów, lokomotyw, itd. W związku z ogólną koniunkturą i uzupełnieniem zniszczeń wojennych mocy w Polsce jest nadmiar. Polska nie potrzebuje specjalnie zboża ani wołowiny, ale potrzebuje ropy- której duże złoża odkryto w Argentynie kilka lat wcześniej. "Biali", czy już polscy nafciarze rozpoczynają eksploatację, na mocy umowy z rządem nasz biznesmen przejmuje koleje argentyńskie. Zboże z Argentyny jest eksportowane do Brazylii za kauczuk. Ursus i Stomil pracują w środku kryzysu pełną parą, okazyjnie można kupić sporo niezłych statków- na tym też zarobić. Linia żeglugowa Gdynia- Sao Paulo- Buenos Aires, jedna z niewielu linii na świecie, gdzie armatorzy zarabiają (ale tylko polscy...) . Polski przemysł eksportuje do am. poł., w zamian ma prawie nieograniczony dostęp do surowców. Rząd Brazylii i Argentyny zamawia pierwsze partie broni w polskich zakładach (a niby gdzie miałby to robić?) Powstają nowe projekty. Po 10 latach rozwoju przemysłowego istnieje już poziom kultury technicznej pozwalający na wchłonięcie praktycznie dowolnych środków w rozwój przemysłu- dopóki są rynki i surowce- a one właśnie są.

W Argentynie 1934 kapitan Juan Peron z olbrzymim poparciem społecznym przejmuje władzę na kluczowe stanowiska w rządzie obsadzając propolskich żydów (to akurat prawda, tylko 12 lat później) i obiecując podążanie "polską drogą".

Gwałtownie rosnące zapotrzebowanie na robotników przemysłowych oraz emigracja do Argentyny i Brazylii zmniejszają wiejskie przeludnienie do stopnia braku siły roboczej na wsi. Rozpoczyna się mechanizacja rolnictwa polskiego, a wkrótce także południowoamerykańskiego. Kolejna roczna umowa handlowa przewiduje możliwość importu do Polski dużych ilości wołowiny. Po wpłynięciu kolejnych statków do Gdyni okazało się, że ilość dostępnego mięsa jest wystarczająca, aby przeciętna rodzina robotnicza jadła mięso 4 razy w tygodniu. W targanych niepokojami wewnętrznymi państwach ościennych manifestanci domagają się podpisania umowy handlowej z Polską. W Pradze coraz więcej osób na ulicach ostentacyjnie pije Yerba Mate- który to napój uzyskał wielką popularność w Polsce, kiedy od początku kryzysu herbata stała się trudno dostępna. W marcu 1935 roku rząd Węgier podpisuje z Polską umowę handlową umożliwiającą za polskim pośrednictwem dostęp do rynków Argentyny i Brazylii. Bezrobocie na Węgrzech gwałtownie spada, a dzień podpisania umowy jest ogłoszony Dniem Tysiącletniej Przyjaźni Polsko-Węgierskiej. Coraz więcej Węgrów z południowej Słowacji i Polaków z Zaolzia pracuje w Polsce i na Węgrzech. Ograniczenia w przekraczaniu granicy znacznie jednak utrudniają im codzienne funkcjonowanie. Po zastrzeleniu 2 Węgrów przez Czechosłowacką straż graniczną spontaniczne demonstracje poparcia dla Węgrów na Zaolziu przerodziły się w zamieszki. Rząd w Pradze wysłał wojsko do ich stłumienia i padło 145 ofiar śmiertelnych. Spowodowało to szok zarówno w Czechosłowacji, jak i w Polsce.

Kanclerz Niemiec Adolf Hitler wezwał do zorganizowania konferencji międzynarodowej w sprawie „prześladowania mniejszości narodowych w Czechosłowacji”. Polski rząd w stanowczej nocie uznał to za wewnętrzny problem Czechosłowacji, podkreślając jednakże, że masowe działanie przeciwko osobom narodowości polskiej stanowi uzasadniony powód do wojny, nieważne czy się wydarzy na Czechosłowackiej czy Niemieckiej części Śląska. Jednocześnie wyraził nadzieję, że się to więcej nie powtórzy, a Czesi i Słowacy potrafią sami się demokratycznie rządzić”.

To wystarczyło- Czechosłowacki rząd podał się do dymisji i ogłosił nowe wybory, które wygrywa Partia Wszystkich Słowian z hasłem „Nie potrzeba nam Śląska tylko chleba”. Polska i Czechosłowacja podpisują traktat handlowy oraz graniczny, przyznający Polsce Zaolzie

Polski przemysł i gospodarka są wystarczająca silne, aby w roku 1936 istniał jeden korpus zmotoryzowany- znaczy dywizja pancerna i dwie dywizje piechoty zmotoryzowanej oraz silne lotnictwo. Po wypowiedzeniu przez Kanclerza Niemiec Traktatu Wersalskiego polski rząd przesyła ultimatum domagając się zrzeczenia się przez Niemcy roszczeń wobec Gdańska, uznania zachodniej granicy Polski oraz rezygnacji z budowy jakikolwiek samolotów. Rząd Niemiecki odrzuca ultimatum, następnego dnia polki rząd wypowiada wojnę. Budowane w ukryciu i nieliczne niemieckie lotnictwo zostaje zniszczone w ciągu kilku pierwszych godzin. Wermacht pozbawiony broni przeciwlotniczej i przeciwpancernej w jakikolwiek znaczących ilościach nie jest w stanie stawić żadnego realnego oporu. Po 4 dniach walk Wojsko Polskie jest już na linii Odry, która zostaje sforsowana po dwóch dniach. Rząd francuski ogłasza, że nie przyjmuje do wiadomości wypowiedzenia Traktatu Wersalskiego, działania Niemiec uznaje za naruszenie go, wobec czego wypowiada wojnę. Po całkowitym zamknięciu okrążenia wokół Berlina i połączeniu wojsk polskich i francuskich na linii Łaby w zaledwie dwa tygodnie później stało się oczywistym, że sytuacja Niemiec jest całkowicie beznadziejna. Konferencja pokojowa podjęła decyzję o konieczności dalszej demilitaryzacji Niemiec, oparciu granicy polsko- niemieckiej o linię Odry i włączenie Prus Wschodnich do Polski, a Nadrenii do Francji. Po przedstawieniu mu treści proponowanego traktatu Kanclerz Hitler popełnia samobójstwo. Traktat podpisuje jego zastępca Goering.

To nie zmienia faktu, że sytuacja międzynarodowa Polski nadal jest beznadziejna. Pomimo powszechnego izolacjonizmu społeczeństwa USA rządzący prezydent Roosevelt rozpoczął wielki program rozbudowy floty wojennej, a polskie, brytyjskie i amerykańskie interesy są wzajemnie sprzeczne zarówno w Ameryce Południowej, jak też na kontynencie europejskim. Z całą pewnością wybuchnie konflikt polsko- radziecki, gdzie zapewne Związek Radziecki otrzyma co najmniej bardzo duże dostawy materiałów wojennych od Wielkiej Brytanii i USA. Polska musi się także realnie liczyć z blokadą morską. Jak się w takim wypadku zachowają południowoamerykańscy sojusznicy? Argentyna z polską pomocą rozbudowuje krajowy przemysł. Teraz biznes Johnego polega też na eksporcie maszyn i turbin elektrowni. Ale nie da się walczyć z całym światem naraz. Realnym atutem jest to, że głównym ośrodkiem Białych Rosjan jest Warszawa.

Jeśli udałoby się obalić władze radziecką zanim nadejdą pierwsze dostawy z USA?