Dwie katastrofy- ciąg dalszy

Kilka miesięcy temu zdarzyły się krótkim odstępie czasu dwie katastrofy kolejowe- w Polsce pod Szczekocinami i w Argentynie, w Buenos Aires, na stacji Once. Warto o tym przypomnieć, gdyż w obu zginęło po kilkadziesiąt osób i obie mają swój ciąg dalszy, dość smutno pokazujący kondycję III RP.

W Polsce szybko przeprowadzono śledztwo, ustalono, że winny jest dróżnik, aresztowano go (czy ją?) i sprawa zakończona. Za to kilka dni temu prawie doszło do kolejnej, praktycznie identycznej katastrofy- jedynie szczęśliwym zbiegiem okoliczności dwa pociągi pasażerskie zatrzymały się 6 metrów przed czołowym zderzeniem.

Za to także, kilka dni temu dopiero zakończyło się śledztwo w Argentynie. Przypomnę okoliczności- poranny pociąg podmiejski, wypchany do granic niemożliwości, uderzył w odbijak na końcu linii. Zniszczona została część składu, zginęło 51 osób, 700 zostało rannych (łącznie w pociągu mogło być ponad 2 tys.) . Za to przebieg śledztwa w porównaniu z polskim odpowiednikiem jest ciekawy. Praktycznie od razu do aresztu trafił zarząd i właściciele prywatnej spółki będącej operatorem linii. Oni wszyscy oraz maszynista i nadzrór otrzymali oczywiście zakaz opuszczania kraju. Następnie policja rozpoczęła zabezpieczanie dokumentacji spółki- co ciekawe, znaleziono ją w siedzibie zupełnie innej firmy tych samych właścicieli- co z punktu widzenia procesowego jak najbardziej oznacza słuszność aresztu (bo zamiar ukrywania dowodów). Jednakże- dobra stalinowska instytucja „aresztu wydobywczego”, zapisana w polskim kodeksie postępowania karnego jako areszt w wypadku zagrożenia wysokim wymiarem kary, w cywilizowanych krajach jest mniej znana, więc całe towarzystwo po 3 dniach wyszło.

Dalej też było ciekawie (znaczy w porównaniu z praktyką PL)- obrońcy właścicieli firmy stwierdzili, że maszynista choruje na epilepsję, co ukrył przy przyjmowaniu do pracy i atak epilepsji spowodował zaprzestanie hamowania przed końcem peronu. Linia obrony ciekawa, choroba trudna do wykrycia (bez ataku oczywiście) i zwalniałaby ze sporej części odpowiedzialności. Wobec czego maszynista wylądował na obserwacji. Po chyba 3 miesiącach lekarze nic takiego nie mogli potwierdzić i kolejna obserwacja. W międzyczasie najwyraźniej zbadano wrak i okolice oraz dokumentację (akurat tego, jak dobrze wiem, polska prokuratura nie jest w stanie zrobić w pół roku- przynajmniej rzetelnie zbadać dokumentacji sporej firmy).

I śledztwo się zakończyło. Wynik trochę mnie zaskoczył- bo sędzia śledczy stwierdził, że nie istnieją żadne dowody na niesprawność maszynisty, z analizy wraku wynika, że pociąg hamował do końca i bezpośrednią przyczyną była niesprawność hamulców. Za to pośrednią przyczyną był zorganizowany system korupcji i rozkradania państwowych dotacji, w tym przeznaczonych na poprawę bezpieczeństwa linii. Wobec czego zarzuty usłyszeli właściciele firmy i jej zarząd- i to poważne. Udział w zorganizowanej grupie przestępczej defraudującej środki budżetowe i umyślne doprowadzenie do katastrofy (poprzez liczenie się z możliwością jej wystąpienia wobec zaniedbania utrzymania stanu technicznego składów). Eufemistycznie mówiąc poważne zarzuty, 10 do 25 lat, ale jeszcze ciekawiej- oprócz spowodowania katastrofy, podobny zestaw usłyszało także 4 wysokich urzędników, w tym sekretarz transportu (w polskich realiach najbliżej byłby wiceminister) obecnego rządu, zdymisjonowany zaraz po katastrofie. Czy w wypadku pod Szczekocinami ktokolwiek wyżej poniósł jakąkolwiek odpowiedzialność? Tak się właśnie buduje mechanizm bezkarności i nieodpowiedzialności w systemie przeżartym korupcją do cna. Łamanie takich przyzwyczajeń jest niestety kosztowne i bolesne. Smutno powiedzieć, ale ludzie będący w polskim pociągu zginęli w bezsensownej katastrofie, podczas kiedy w Argentynie pozostali operatorzy kolejowi bardzo szybko przemyśleli przynajmniej kwestie bezpieczeństwa, co zapewne było jedną z przyczyn nieco upierdliwego wycofania z eksploatacji części składów metra, ale trudno.

Cóż- przy tej krótkiej notce- można podsumować- tak się buduje poważne państwo. Jak widać, Argentyna też jest w wielu miejscach przeżarta korupcją, wiele rzeczy nie działa- ale jeszcze działają mechanizmy naprawy tego. W Polsce one nie działają. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby je naprawić- ale jest to bardzo trudne, wymaga odwagi, woli politycznej i czasu. Dopiero wtedy może się rozpocząć naprawa reszty państwa i społeczeństwa- co znów wymaga woli politycznej i czasu. Ta naprawa musi się zacząć od strachu starych ubeków wysokich urzędników państwowych o to, że przy którym „no stała się tragedia” ktoś zapyta się bardzo poważnie o ich osobistą odpowiedzialność. Mnóstwo czasu zostało zmarnowane, sporo ludzi straciło nadzieję i wybrało własne życie (w tym i ja), ale może jeszcze da się coś zrobić i starczy na to czasu?